BULGARİSTANDA 600YILLIK KÜLTÜR TARİHİMİZ
Balkanoloji Araştırmaları çalışmalarına göre yapılan inçelemelerde ,Balkan şehri bilinen Gabrova Osmanlı döneminde PALANKA adınını almaktaymış. Bu güzelim Balkan şehri
3 ilçeden ibarettir. 1. servi/sevlievo/ 2 drenova ,3. Trevna şehirl.ile birlikte ilin genel bünyesinde bilinen 12 adet cami ve mescidi vardır.Diğer yandan OSMANLIDAN KALMADA 15 Kilise olup kiliselerin tamamı 25 üzerindedir. Gabrova ilinde toplam muhtelif okul sayısı 40 yakın bulunmaktadır. Bu Gabrova şehri şehrin içersinden geçen ırmagın çevresine kurularak uzunluğu 1100metre kareyi bulmaktadır.Şehirde tarihi anlamı olan 4 köprü bulunmasınla,1 Tarihi müzesi, 1 kütüphanesi,1 okumaevi,1 otoğarı var.3 idari konagı 8 sanayi tesisi120 yakın işlik ve atölyesi, 280den fazla tiçari dükkanı ve güzel çarşısı olup, 66 adet tarihi Türk evi,ilde 6 yakın saat kulesi bulunup 5 hamamı,20 yakın çeşmesi,il bazında 485adet tarihi Türk evi,, konagı, sarayı köşkü, sarayı, bulunmaktadır.
DRENEVO İLÇESİ/-İSE 2 KİLİS VE 1 MANASTIRI,6 OKULU, 1 SAAT KULESİ,25 ten fazlaTarihi Türk evi, 3 türk konagı, 5 köşkü,2 sarayı olan1 idari konagı, 3 köprüsü,1 Malkoçoğlu türbesi,ve şehitliği, 110 yakın dükkanı ve çarşısı olup okuma evi ve kütüphanesinle şiirin bir balkan şehridir.
SEVLİEVO/SERVİ/Şehri ise temamen türk olup çevresindede birçok Türk köyleri vardır.
Şehirde 1 cami ve mesçit vardır,1 saatkulesi,2 köprüsü,6 okulu,1 kalesi,5 çeşmesi,1 otoğarı,1 belediye konagı,1 okuma evi, 1 kütüphanesi, ve 2sanayi tesisi olup25 tarihi türk evi, 3 konagı, 2 köşkü 1 sarayı vardır şehir Türklerin ve Bulgarların varlığını teşkil etmektedir.
TREVNA ŞEHRİ/tipik bir Osmanlı balkan şehri iken 1815yıllarından itibaren burada yaşayan Türk ve Müslümanlara yoğun baskılar başlanmış bu durum 1878 osmanlı Rus savaşına kadar sürmüş. Burada yaşayan şehir halkı 525adet haneden ibaret olup akan nehrin kıyısına TIPKI Gabrova şehri gibi yapılaşarak klasik stilde tarihi Türk mimarisini burada Balkan Bulgarlarının DÜLGERÇİLİK VE Bina ustalığı yapan halkınla birlikte güzel Türk evleri, konakları, köşkleri, sarayları han ve okular kiliseler köprüler kurmuşlardır. Osmanlıda burada yalnız 75 hane Bulgar yerlisi varken bu ğün burada yalnız 3 hane Türk kalıp şehir tamamen Bulgar şehri olarak ZULÜM VE BASKINLARLAN, katledilen ve göç ettirilen, şehirden kaçan 1825/78 yıllarında Türkler bu şehri tamamen terk ederek ANADOLUYA SIĞINIRKEN BURADA YAPTIKLARI VE YAŞADIKLARI GÜZELİM EVLERİNİ, KONAKLARINI SARAY VE KÖŞKLERİNİ PARASIZ VE PULSUZ BIRAKARAK TERK ETMİŞLERDİR. Böylecede bu güzelim yrtlara mala ve mülke , konaklara saraylara köşklere bulgrlar yerleşerek tapu ve belgesi olmadıklarından balkandan inip yerleşen Bulgarlar türk evlerinin kapıve duvarlarına kendi adını ve binanın yerleşim tarihini yazan kitabeler koyarak zamanla sahiplenerek tapulaştırıp bu ğün isebu güzel Türk yapı mimarisi ŞEHRİN TÜM TARİHİ EVLERİ RESTORE EDİLMİŞ VE YANILTIÇI OLARAK ESKİ STİL BULGAR MİMARİSİ DİYE BULGAR GRNÇ NESLİNE yuturulmakta ve Türklere karşıda yine nefret ve kin tohumları ekilmektedir. Güya demokrasi ve özgürlükve barış beklediğimiz halde yine saptırmalar yapılmaktadır.Ttevnada-3 köprü, 1 saat kulesi,3 kilise, şehrin merkezindeki saat kulesinle bitişik olan köprü1844yılındaosmanlı tarafından yapılarak , yanındaki kilisede yine Osmanlı eseridir., 6 okulu,1 hava tedavi sanatoryumu,1 adliye sarayı, 1 okuma,1 kütüphanesi,1 hamamı 1 brdrsteni,ufak ahşap biçiminde,5 pınarı, 7 çeşmesi,6 sokak portalı/kapısı/tarihi,460adet Türk kültür evitoplam650 yakın eski tarihi eseri vardır..BU SAYDIĞIM VE GÖRÜP ARAŞTIRILAN BİLGİLERbALKANOLOJİ ARAŞTIRMASINA GÖRE HEPSİ BU OLAYLAR 1815YILINDANbaşlayarak1984 yııları arasında geçen tarihi gerçeklerin oluşumdan ileri gelmiştir.Trevnada balkan demiryolu garıo ve Oto garı vardır.
KAZANLIK/KIZANLIK Şehri tam bir Türk şehridir. Lakin göçlerin muhtelif yılarda devam ederek Türkler burada çoğunluğu kaybederek azınlık durumuna düşmüşlerdir.
Açmax olmuş kızanlığın gülleri,
Biz neyledik O Koskaça illeri.
Namı deger akça kızanlık
Şimdi kalmış hristiyanlığa
Evet Evliya Celebiye göre şehrin ahalısi Yürük Türklerinden olup, hristiyanı azdır diye bize anlatıyorken, u ğün ise Türkleri azdır deyimine düşürülmüştür. Eskiden burada 8 Cami varken bu ün yalnız 1 Cami kalarak oda yakında yakılmak istenmiştir. Lakin kurtarilmıştır.
2mederese,3 tekke,1 türbe,2 hamam1 han,1 mabuat,310 dükkan ve 1 çarşısı,1 beledie ve idari yapısı, 1 şehitliği ve Türk mezarlıkları, 1 islam çemiyeti, ve 73 vakıf eseri varmış.1 Gül yagı tesisleri vardır.Önemli camilerinden İskenderbey bin Ali Cami çoktaN TOTALİTER REJŞİMLERİN ZAMANINDA YIKILMIŞ. Şimdi Saruçapaşa cami hızmet vermektedir. Demiryolu garı ve otogarı vardır. 5 sanayi tesisi olup 125 ten fazla atölye ve işlik vardır. OTOSANAYİSİVE GIDA SANAYİSİ GELİŞMİŞTİR..Kazanlık şehrinde1921 yılıBulgaristan Türk Ögretmenlerinin kongresi yapılmıştır.Bu kongreye Türk ordusundan Cafer Tayyarpaşa ordusundan ve Türk millrtvekileri, katılımını gören Bulgarlar1930 yılında burada Türklük ve Müslümanlığa karşı Misyonerliği hızlandırmıştır. Böyleçe Türk ahalisini aldatmak için ŞAHABDÜL HAK adlı bir dergi çıkarmışlardır.LAKİN BU İŞİ YÜZLERİNE YAPIŞTIRDİLAR. HALK İNANMAMIŞTI.Kazanlık çamisinin çumbalı süsleri ve ahşap süsyapısı ve minarenin çıkışı altındaki Çeşmesi,nazariye dikkat çekiçidir.Cami kesme taşlardan yapılmıştır.1 aslanlı çeşmesi var, 2 kilisesi, çarşısı, tarihi mekanları 2 KAplıçasıda vardır.bunlardan Pavelbanya kaplıçası çevrede ve yörede çok çok ünlüdür.
STARAZAGORA/ESKİZAGRAŞehrini Lala şahin paşa fethetmiştir.Evliya Celebiye göre bu şehirde3000haneden olup tam 17 Camisi,42 OKULU,, 5 HAMAMI,2 kaplıçasoı-Zagra ve Çanakçı ilıçaları olmak üzere,860 dükkanı,ve çarşısı,1 bedesteni,varlıgından bahıs ederken Ayazma bahçesinden ve Köşklerinden, tarihi beşpınarları ve çeşmeleridemiryolu garı ve otogarı güney ve kuzeyi biribirine baglamaktadır. ÇOK SAYIDA Türk ve Müslüman olduğundan yapılan göçler ve kovulma ve sürgün baskınlarınla. Katliam gibi zoraki baskınların ve Türk-Rus harbinin netiçesinde Eskzagra Türk ve Müslüman toplumu bakımından çok küçük bir azınlığa düşerek burada Türklerin hükmü geçmez olarak birçok tarihi eserleri yok edilmesinle Eskizagra şehitliği ve Türk mezarıklarıda zarar görmüşilerdir.
BURADA KIRIM HANLARI BULUNDUĞU, Osmanlıda çok gelişmiş tarihi ve kültürel açıdan çok gelişmiş bir kültür ve tiçaret merkeziydi.Şehirde eskiden Türkler çoğunlukta iken göçler sonrasıda azınlık duruma düştüğü çok iyi bilinmektedir.Çünkü orta ve koça balkanda yaşayan ihtilalçi ve komitacı Bulgarlar şehre inerek Türklerin boşaltıkları ve beşparsız bıraktıkları mallara mülklere ve yurtlara yerleşmişlerdir.böylecede çogunluğu xzamanla saglamış oldular.Yıldırımın oğlu Süleyman Emir samanında büyük çamiler şunlardı. Hamza bey cami,kubbeli ve ğüzel minareli olup şahane bir eserdi bu ğün minaresi jivkof döneminde yıkılarak cevreside park ve bahçelerlen içki dükanlarına çevrilmiştir. Tarihi şehitlik kabristanllıklarıda yok olmuş vaziyetedir.Yeni cami,Noktalı cami,Tekke cami, kubeli ve kahğir olup eski eserler olmaklaminareleri merkezden görülmekteydi bunlarda yok oldu.Bu ğün yerinde yok olan birde Alipaşa Mederesesi vardı.. ESKİZAGRA BU DÖNEMDE TÜRKLÜĞE HIZMET VEREN BÜYÜK BİR KÜLTÜR EGİTİM MERKEZİYDİ.Burada birçok alim, şair,hukukçu yetişti. Türkçü ve milliyetç, yazar ve hukukçu advukat Aliş Ekrem burada yetişmiş müstesna milliyetçilerimizdendir.Son totaliter jivkof döneminde burada Türk PEDAGOJİ/ÖĞRETMEN/ OKULU AÇILMIŞTI.. Sonra birkaç senede bazı ırkçı şöven bulgarlarça kapatıldı.Vakıflara gelinçe alkanoloji araştırmalarımızda ilde 24 cami ve mesçit5 mederese,42 mektep, 6 tekke,ve zaviye,1 imaret,1 han,5 hamam, 2 kaplıça,1 şehitlik, olup Türk mezarlıklarında asırlık önemli taşlar kırılmış.çok büyük saygısızlıkla 160 yakın Türk tarihi evi, 30yakın konak 6saray 15 köşk birçok idari binalar, ve tarihi bira fabrikası dahil Osmanlı yapısı sayılmakla irçok tarihi mimari eserler vardır. Kütüphane ve okuma evi, müzesi park ve bahçelerinle en planlı ve imarlı şehirlerden biridir.BU ĞÜN Bulgaristanda 5100köy vardır.Bu köylerin 3250si Türk ve muslüman köyü bilinmektedir. 240şehir vardır. Bunlarda türk ve Bulgar karışımıdır. Bulgaristanda toplam1,265,875adetTürk hanesi ve Müslüman ailesi vardır.Bunlarda3,797625adetinsan Türklüğüne ve dinine sadık olarak yaşamaktadırlar.Balkanoloji araştırmasına göre şöyle bir cedvel meydana delmektedir.
1.-1878yılları4800Cami 4112 okul,682 tekke,ve zaviyevarmış400 adet kilise varmış.
2.-1900yıllar 3642 adet cami 3286Türk okulu 475 trekke-1125 kilise
3..-1945yılları 2536 adet cami2930 adet okul356 tekke1350 kilise Türkçe gazete-dergi104.
4.1975 yılları2220 cami 1260 okul 175 tekke ve zaviye1575 adet kilise
5.-1985 yılları1860 cami okulyok edildi 75 tekke ve zaviyr1875 kilise jivkof totaliteri vardı.
6..-1995yılları1400camiokular karmalaştı 3250 okul 360 tekke ve zaviye yeniden tespit edildi.
7.-2008 yllarında1660 cami yeni hızmete girenle360 tekke ve zaviye 3250 okul 2550 kilise.
BULGARİSTAN KÜLTÜR MİMARİ ESERLER TABLOSU
Balkanolojiye göre1989 soykırımından sonra ayakta kalan kültür eserlerimizin tespitleri
1.Cami ve mesçitleryeni ve eskiler dahil1660adet.
2.OKULLAR İLK, ORTA,LİSEdahil.3550 adet.
3. sosyal yardım aşevleri 550 Adet
4. hamamlar-banyolar 425 adet
5. SIÇAK SULAR Kaplıçalar.600 adet
6. MEDERESELER 6 adet
7.- Tekkeler ve zaviyeler360 adet
8.Darulkura bilinen 5 adet
9.-Türbeler 20 adet.
10. Saat kuleleri165 adet.
11.-Köprülerimiz 35 adet.
12.-Kaleler ve surlar 15 adet.
13.Kulelerimiz 10 adet.
14.-Kervansaraylar 16 adet
15.-Taş çeşmelerimiz 280 Adet.
16. SEBİL TATLI SU KAYNAKLARI. 20 ADET.
17.-Su kuyuları/pınarlar380 adet.
18.- BEDESTENLER 8 ADET
19.Çarşılar 250 ADET
20.-Dükkanlar- 55,000 adet.
21. Dersaneler 260 adet
22.Askeri kışlası 25 adet.
23.-Hangarlar ve hanbarlar 1675 adet
24.Mesire bahçesi ve köşkü 300 adet
25.İstihkamlarımız 10 adet
26.- Ordugahlarımız 3 adet.
27. Türk elçiliği ve temsilçiliği 4 adet
28. Türk İslam vakfı1021 -405 adet.kalmış.
29. Müftülüklrimiz 17 adet.
30. Kütüphanelerimiz -20 adet şimdi3450 adet
31.Tarihi Türk eski stil mimari evlerimiz 170.888 adet.
32.-Türk konakları425 adet
33.Türk sarayları125 adet.
34.-Türk mezarlıkları eskiden 8760 adetmiş bozulan tarla olduktan sonra7250 adet
35.Türk şehitliği ve kabristanları 17 adet.
36. Askeri Türk tabyalarımız enmükemeli silistre toplam30 adet
37.- FIRINLAR EKMEK YAPANLAR 1785 ADET
38.-Degirmenler-su-ateş- yel olmak üzere 1250 adet
39.Sanayi tesisleri 1525 adet
40.-İŞLİK VE ATÖLYELER 6250 ADET.
41.Devlet demiryolu garları 125 adet
42.- Bulgar kiliseleri 2550 adet.
43. ManaSTIRLARI 15 ADET
44. Ziraat bankası 3 adet.
45.- Emniyet sandığı –spestovna kasa 260 adet
46. PTT İşletme merkezleri3125 adet
47.Türk MUHTARLIĞI 657 ADET
48. Türk Milletvekileri 20 adet.
49. Türk valisi ve yardımcısı dahil 7 adet.
50.- Türk bakan ve yardımcısı 5 adet.
51.- MÜZELEŞMİŞ VE KÜLTÜR EVİ OLAN Türk evleri15850 adet
52.-Toplanan resim belgeler 3750 adet
53.-Msüreli yayın belgeleri toplam 50 çilt halinde balkanlara yöneliktir.
54.-Balkanoloji kütüphanesi balkan eseri olarak600 çilt eseri vardır.
55.-Bulgaristan Türklerinin 55586,756 dekar tarlası topragı var.
56.-Bahçelerimiz 20,725,355 dekar var.
57.- ORMANLARIMIZ 15.220.360 DEKAR.
58.-Meralarımız ve otlaklar 11.115,240 dekar.
Bulgaristanda ulunan alın terimiz hala kurmamıştır. Bıraktığımız bu topraklarda her adım başı ve her karış topagı ında Türk kültürü ve tarihimizin emeginin eserleri ve varlıkları hala dimdik ayakta olduğundan bu ata diyarları nasıl unutulur.SON GÜNLERDE DEMOKRASİNİN VE ÖZGÜRLÜĞÜN VERDİĞİ BARIŞ YÖNLERİNLE BALKANLARA YÖNELİK YAKLAŞIMLAR VE TARİHİ KÜLTÜR ESERLERİMİZ TADİLATI VE YENİLENMESİ ÇALIŞMALARIDA HIZLA YAPILMAKTADIR. Mesela.
Bulgaristanda 2 kültür eseri, Saraybosnada 5 kültür eserimiz, Kosovada 4 kültür eserimiz,Macaristanda 2 kültür eserimiz, Makedonyada 3 kültür eserimiz SIRBİSTANDA 2 ESKİ KÜLTÜR ESERİ, mostardada köprünün yenilenmesi aşagı yukarı 20 adet eski kültür eserimiz restore edilip yenileşmesi yapıldığı gibi geri kalanları zamanla elverdiği halde yenileneçeginden hiç şüphemiz olmasın.Genel toplam olarak240520 adet toplam mimari kültür eserimiz vardır.Balkanolojiye göre bu pyapılan çalışmalar ve araştırmalarçok geç kalınmıştır. Mühim olan, güzel bir başlangıçın yapılmasıdır.Balkanlardaki Türk ve Müslüman varlığını ve oradaki Tarihi kültür varlıklarımızı unutamayız. Türkiyemizde bu konuda çok hasas davranmaktadır. Türkiyenin önemsemesinle birlikte biz balkan dernekleri ve sivil toplum kuruluşları tika ve üniversite vakıflar, özel kuruluşlar v.s. bu konuda özel projeler geliştirmelidir. Yardımlarlan kültür iletişim agaları ve haber agaları kurarak çalışmalara ve araştırmalara büyük önçelik vermelidirler. İNTERNET SİTELERİNDE BU BİLİMSEL ARAŞTIRMALARA SİTELER AÇARAK YENİ NESİL TEŞVİK EDİLMELİDİR. Bu konuda bir yıldan beri özel çalşışma yapan Balkanoloji tarih kültür araştırmaları merkez başkanı Nyazi AKKILIÇ YÖNETİMİNDE Gaziosmanpaşa/İstanbu çalışmaları Altaylardan Tunaya ve Balkan Türkleri dernekleri çatısındavarolan üyelerimizin gayretli çalışmalarınla balkanlardaki tarihi kültür varlıklarımızın araştırılması ile tarihimizi ve kültür varlığımızı zenginleştirerek hafızalarımızıda tazelemekteyiz.Bunun la birlikte Türkiyemizde bulunan milyonlarça Balkan göçmenin bu ülkeleri ziyaret etmeleri ile ilğili yeni köprülerin kurulmasına yön vermektedir.YENİ KÜLTÜR AGALARI KURULMAKTADIR.Diğer yandan çekilen ve televizyonda dizi olan Elveda Rumeli dizisi bu konuda balkanlara ait verdiği tarihi ve kültür birikimin bir önergesidir.
TIRGOVİŞTE/ESKİCUMA şehri özbeöztürk şehridir.Etraf köyleri de Türktür.CAMİSİ OLDUR, İLK,ORTA, LİSE, TEHNİK MESLEK OKULARI VARDIR.1912 yılında öğretmenler kongresi burada yapıldı. Burada irçok önemli kararlar alınmıştı.Ahmed Zihni ve
Mehmed Sait membus seçilmiş olup halkına büyük hızmetler vermiştir.T.Mümtaz Göztepe
Rumeli adlı gazete çıkardı. Sportif faaliyetlerde önçelik etti.Göztepenin Türk halkını uyandırmasıBulgarları fena halde kızdırmıştı.Bu ğün şehirde tek bir cami kalmıştır. Birde mescit vardır.1. müftülük, 1 islam cemiyeti,1 çarşısı, 125 yakın dükkanı, tarihi mimarda evleri,
Konakları, sarayı ve köşkleri vardır. Demiryolu garı ve otogarıda vardır. Köylerinle birlikte 70 cami ve mescidi vardır. 1 mederesesi varmış. 2 türbesi, SULTANANA VE SAAT BABA TÜRBELERİ MEŞHURDUR. Gazeteci ve yazar şair Mehmed cavuş bu şehrin Tırnovası köyünde doğmuştur. Diğer bir edebiyarcı yazarımız ve ozanımızda Niyazi HÜSEYİN BAHTİYAR BURADA DOGUP TÜRKİYEMİZE GÖÇMÜŞLERDİR..
OMURTAK/OSMANPAZARI.-Bu şehirde Mehmed fikri doğup yazarlığı ve egitiminle türk milliyetciliğinle meşurlaşarak türk varlığı için çok çalışmıştır. Şehirde 1 cami, köylerinlebirlikte 9 çamisi vardır.1 hükümet konagı, 1 köprüsü, i saatkulesi, i okuma evi1 kütüphanesi, 5 okulu otoğarıolup120 türk evi, ve konagınla sarayınla güzel bir şehirdir Türkler çoğunluktadır.
POPOVA ŞEHRİ 1 DEMİRYOLU GARI VE OTOĞARI OLUP , 1 CAMİ,5 OKUL,1 KÜTÜPHANE İ OKUMA EVİ1 KÖPRÜSÜ, 1 BELEDİYE KONAGI,1 islam cemiyeti,vakfiyesi vardır.85 türk evi ve konakları köşkleri bulunmaktadır.
İHTİMAN-Şehir eski bir Türk şehridir lakin çoğunluk elden giderek Müslüman romanların eline kalmış. Güzel bir camisi olup, Ocak beyi Gazi Mihal oğullarının baglıydı. Camiler, hanlar, hamamlar, bulunan çok mamur bir yürük beyleri oçagıydı.1 mederese,5 hanı,5 çeşmesi,Tarihi mahmudbey camisi hala ayakta dimdik durmaktadır. Çok endamlıdır.
İhtiman çok güzel bir Balkan şehri olmakla 600 üzerinde tek katlı tarihi evleri vardır. 2 tekkesi, 1 hamamı, ketkuda gürçü Mehmedpaşa çeşmesi , han kapısı, önem kazanıyor.1 kalesi var. Çevre köylerinle birlikte 12 camisi vardır.,
Kostenets – şehri 1 demiryolu garı olup,evliya celebiye göre burada 9 cami varmış. 3 okul, bu ğün bunlarda yok olmuş. Bir kibrit fabrikası var.1 saat kulesi var.1 köprü,1 kilise, ilve orta lise okulları vardır.tarihi 1 köprüsü olup Türk evlerinle, konaklarınla yalı köşklerinle Türklük mazisi hatıralardan hiçte silinmemektedir.
MELNİK ŞEHRİ.-güzel tarihi bir balkan Türk şehridir. Şimdi Bulgarlar çoğunluk halindedir.
5 mektebi, 1 ÜNLÜ ŞARPÇILIK TESİSLERİ VE OKULU OLUP, 3 CAMİDEN BU ĞÜN 1 CAMİSİ KALMIŞ. 3 TARİHİ SOKAK KAPISI 1 Köprüsü, 5 çeşmesi, 875 adet tarihi Türk evi kültür evi olarak kulanılmaktadır, konaklar, saraylar, köşkler burada çok güzel bir manzara arz etmektadir. Şehir adeta türk ve Müslümanlık kokmaktadır.
Karnobat-karnibad şehri.H.768 TARİHİNDE VEZİR TİMURTAŞ TARAFINDAN Rumlardan alınmıştır.Türler zamanında Silistre ve Şumnuya baglı olan karnobat şehri Aşıkpaşazade tarihinde karinovası diye geçmektedir. Rakkas SİNAN Beyin yaptırdığı mimarı yapıda minareli camisi, 1 hamamı, mevcut olup şimdi bu cami yalnız Cuma günleri ibadete acılmaktadır. Meceli heyeti üyesiAhkammul-evkaf yazarı Ömer Hilmi karnabatlı Abdurahman hocanın oğludur.1890 yılındaölmüş. Uzun yıllar Rusçukta müftülük yapan Osman Nuride karnobatlıdır. Oğlu Ali Haydar Moskova sefiriyken intihar etti. Rupça köyünde ulan n Hüseyin aganın yaptığı cami halaayakta olup hızmet vermektedir. Caminin karnobatta birçok vakıf dükkanları varmış.
Burgaz şehri-Geldikleri bir zaman sarusaltukla asyadan
Bir bir diyarı RUMU DAGILDIĞI SANAN YADA-Burgaz henüz yeni gelişmekteydi. Camileri azdı. Rıhtım boyunda inçi gibi duran camiyı Bulgarlar 1913 yılında yıktılarGüya Burgaza etraf köylerden Türk ve Müslümanların ekın ederek Burgazı şişgal edeçeklermiş.
93 harbinden sonra civarda Türk köyleri basılmış halkın büyük çoğunluğu göçe zorlanmışlar.Tatar çami son zamana kadar ibadete acık bulunurdu.1935 yılında BulgarlarBurgaz Müftülüğünü kapattılar.Aydoslu Mehmed Zekai , Eskicumalı hafız Ahmed,Yusuf aka,Burgazda müftülük yaptılar. İlk ve ruştiye mektepleri vardı. Burgaz ruştiye mektebi müdürü aylığını Türkiyeden almaktaydı.AYRIÇA Ömer Lütfi, Salih Vicdanide aylığını Türkiyeden almaktaydılar. KIYMETLİ ÖĞRETMENLER OLARAK BİLİNEN Tatar Süleyman, cemaat işlerine bakardı. İsmail Celil Kemalist aydınlarındandı.Burgazda türk hayatı son zamanda sönük olmasınla şimdilik hiç iyi degildir.2009 yılındada Cami yıkımlarınla Türk İslam cemaatı uğraşı vermektedir.Burgaz Türk halkının isteklwerini red ediyor siderov taraftarları bakalım işin sonu nereye varacaktır
ZLATİTSA –TINAVA İLİNE BAGLI KÜÇÜK BİR TÜRK BALKAN ŞEHRİDİR..Demiryolu garı vardır..2çi Sultan Murat zamanında yapılan 7 camisi, 2 mektebi, 1 kilisesi, 1 köprüsü, 1 saatkulesi, 1 okumaevi 1 kütüphanesi,2 tarihi konak kapısı çok sayıda tarihi türk evlerinin konaklarının köşklerin sarayların varlığı göz doldurmaktadır.
PİRDOP KÜÇÜK BİR BALKAN ŞEHRİ OLUP DEMİRYOLU BAGI VARDIR.
1 hacıhan Camisi var olup, 1 köprü, 1 kilise, 3 mektebi 1 okuma evi 1 kütüphanesi 1 belediyesi vardır. Birçok tarihi türk mimari eserlerinlede kuşatılmıştır. Evler, konaklari köşkler saraylar ayrıça yer almaktadır.
Kalofer-Plovdife baglı bir balkan şehri olup tarihi önemi ömemlidir.BURADA Türk beylerinle birliktr Bulgar Türk paşaları birlikte yaşayarak güzel tarihi evlerde ve konaklarda oturmuşlar. Köşk ve saraylarıda çok güzelmiş. Hala bazıları varlığını korumakta olup kültür ve müze evi olarak kulanılmaktadır.1 yıkık camisi,1 kilisesi, 1 milli şair Bulgar milliyetçisi Botefin doğduğu evi müze olarak bulunuyor.5 okulu, 25 dükkanı, 3 atölyesi, 1 dikiş imaathanesi, 60 türk paşası evleri,80 kadarda Bulgar paşa evleri vardır.1 konak, 1 belediye sarayı, 1 demiryolu garı olup çok şiirin bir şehirdir müzesi okuma evi ve kütüphanesi dahi vardır. ASENOVGRAD-STANİMAKA Şehri yine Plovdife baglı bir ilçe merkezi olup genelde türk ve Müslümanlar çoğunluktadır. Tek camisi olduğundan şimdi yeni bir cami yapılmaktadır.2 kilisesi olup Türklük döneminden kalmadır.5 okulu ,1 hamamı, 1 belediye konagı, 1 kütüphanesi1 okuma evi 1 otoğarı olup,2 çeşmesi ile birlikte çok sayıda tarihi türk evleri konakları ve köşkleri sarayları vardır.2 mezarlığı 1 islam çemiyetleri var olup zengin bir ilçedir. BULGARİSTANDA ALEVİLERİN DAGILIMI
İLLERE GÖRE/VARNA-RAZGRAD—SİLİSTRE-TIRGOVİŞTE-RUSSE-SLİVEN-STARAZAGORA- HASKOVA-KIRDJALİ
RAZGRAD İLİNDE OLANLAR.
1.BİSERTSİ,2.LAVİNO3.MIDREVO4.OSTROVO 5.SVEŞTARİ, 6.SEVAR
RUSSE İLİ POMEN KÖYÜ. SLİVEN İLİ MALKOSELO VE YABLANOVA KÖYLERİ
SİLİSTRA – DULOVA- BRADVARİ-ÇERNİK- PRESLAVTSİ KÖYLERİ.
Eskzagranın –çirpan yenişar köyü. Tırgoviştenin moğilets ve baykova köyleri.
Haskovanın voyvoda-golemantsi- elena – karamantsi- manastır-orlovo-trakiets ornapolana
Kırcaaliye baglı olanlar BAŞTİMO-Bivolane-VRELA- POTOLAR-ÇOBANKÖY-Gornakrepost-dıjdovmik- zvezdelina- zırnitsa- lale- ranen- toful köyleri ğibi
Devamı erkadan geleçek Balkanoloji başkanı NİYAZİ AKKILIÇ-İSTANBUL.
5
