BALKANOLOJİ ARAŞTIRMALARINDAN ÖZETLER
Balkanoloji araştırmalarına göre Bulgaristanın karayolları uzunluğu32000kmdir.
Demiryolları 6000km karedir. KaraDENİZİN ÖNEMLİ LİMANLARI Varna ve Burgaz şehirleridir. Tuna nehir limanları ise Russe –Vidin- Nikopol-Silistre önem taşımaktadır. Bulgaristanın kara topragı 110550 km karedir. Sulaları ise 360 km karedir. Tüm sahil kıyı şeridi ise 314 km karedir. Bulgaristanın genelde geçim kaynagı tarımdır. Tarımyüzde 43tür..
Başlıça sanayi merkezleri Sofya ve Varna – Plovdiv şehirleridir. Bulgaristan 35 milyar kilovatsaat Elektirik üretmektedir. Dobrucanın Karadeniz kıyısındaki Balçık şehri cevresinde ülke ihtiyacını karşılayacak miktarda petrol üretilmektedir. Bulgaristan Varna şehrinde pik demir üretmektedir. Koça Balkan ortalarındaki Pirdop –İzladi şehirlerinde Kurşun çinko üretilerek çok az miktarda altında üretiliyor.Balkanoloji araştırmalarına göre görülüyorki Bulgaristan hala daha buram buram kokan Ata TOPRAKLARIMIZ OLDUĞU GÖRÜLMEKTEDİR.Çünkü her adım başı Türklük ve Müslümanlık kokarak güzelim Mimari eserlerimiz ve Camilerimiz her şehirde ve Kölerde yükselen muhteşem minareleri var olmaktadır. Bu ğü Başbakanlık arşiv ve Belğelerine göre Bulgaristandaki Türklerin varlığı Asırlarca Osmanlı Bayragını dalgalandırdığı gibi bu bayrak Balkanlarda 600yıl devamlı dalğalanmıştır. Bulgaristan Türklerinin gecici bir seyyap göçmen gibi gitmeyip bu topraklarıda Vatan haline getirerek kendilerini layık derecede ispatlamışlardır.Biliyoruzki, Atalarımız fethettikleri ülkeleri sadece nufus olarak degil Dilleri, Dinleri, Kültürleri, EDEBİYAT VE EGİTİMLERİNLE BİRLİKTE, Edebiyatını ve musikisini ve mimarisini birçok yapıtlarınla anıtlaştırarak yaşadıkları KONAK, klasik stil Evlerinle, Saray ve Köşklerinle TaRLA VE Bahçelerinle, taşınmaz mal ve mülklerinle beraber yapılışarak bu ülkelere yerleşmişlerdir. Birçok kurdukları Şehir ve Köyleri İsimleride hala Türk olup degişime bile oğamış değildirler.Böyleçe Osmanlının Anadoludan getirdikleri Türkler YÜRÜKLER, Türkmenler buraları mesken tutarak kalıcı tarihi eserlerinle yöreler meydana getirmişlerdir.Balkanoloji araştırmalarına göre Bulgarların aslı bile Kuman- Avar Türklerinin soyundan geldikleri bilinmektedir.Türk varlığı sadece Demokratik bir olay degildir. Balkanlarda 600 yıllık bir süre içinde oluşan ve buram buram Türk Kokan tarihi, kültürel, sosyal, tiçari ekonomik ve Mimari nitelikli degerlere sahiptir. Büyük Mimar Koça SİNAN Bulgaristana ve Balkanlara saygı deger mühür ve İmzasını vurarak bizlere izlerini bırakmıştır..Bu tarihi mimari izler hala ayakta dimdik durmaktadırlar.Komşu ÜLKESİ Bulgaristanda konuşurkan hala Bulgarların lehçelerinde Türkçe sözler görmekteyiz. Mesela Dolap- Tavan- Taban- Patlacan- çay v.s. gibi öz Türkçe Dillerinde Türkçe kökenli 5 bin kadar kelime Bulgar ve Balkan Dillerine girmiştir.Göçmen geldiğim ülke Bulgaristanda Filibe şehrinde SAATTEPE, Canbaztepe, Nöbbettepe, diye dsaymakla beraber yanımdaki şumnulu İdiriz bey hemen ekledi.Bütün okuyup gördüklerimizin hiçbiride zenbille gökten inmemiştir dedi.Balkanoloji araştırmacısı ve kurucuları olarak Niyazi bey ve İDİRİZBEY HER İKİMİZDE Deliorman bölgesindeniz. Deliorman Razgrad ilinin Loznitsa belediye başkanı
Olan Ayhan Mustafa ile konuştuğumuzda belediyesinde 19 adet Cami olduğunu bir okadarda Cami Cemiyeti olup Türk Müslüman halkına hızmet verdiklerini söylemektedir. Bir diğer Belediye Başkanı ise yine ayni bölğeden İsperih/Krmallar belediye başkanı Adil Raşid. Kendisini çocukluğumdan tanıyarak büyük kokarca köyündendir. Köylerine çok güzel bir yeni CAMİ YAPTIRMAKLA BİRLİKTE yine belediyesinin varatlar/Delcevo/ köyünde eşigörülmedik güzel bir yeni cami ve Mederese yapıldığını Sonra PODAYVA KÖY CAMİSİNİN YENİLENDİĞİNİ Balçı mahle camisine comaat odası yaptıklarını Belediyesi22 köyden oluşup her birinde birer ikişer hata üçer Cami olduğundan belediyesinde 35 adet CAMİ VE MESÇİT OLUP en çok PODAYVA KÖYÜNDE OLUP BURADA 2 CAMİ 1 MESCİT OLUP BÜYÜK BİR İSLAM CEMİYETİ OLDUĞUNUDA GİZLEMEDİ. Onların izlerinden giden Kubrat Samoyil, Razgrad, Brestovene, gibi belediyelerde diğer başkanlar gibi türk ve İslami isteklere saygıyla davranmaktadırlar.
Bulgaristanın Rodoplar bölgesi bilinen Kırcaali şehrinin BELEDİYE BAŞKANI Hasan AZİZ de elden gelen fedakarlıkları göstermektedir. Kırcaalide, 1 cami, 1 mederese,1 belediye, 1 Müftülük,1 türk maatbası, 3 şehitlik 1 saatkulesi1 kilise,11otoğarı,1 demiryolu istasyonu,, 5 hangar ve hanbarı, 100 yakın Dükkanları, 1 çarşısı, ilk, orta, lise, tehnik, meslek okuları olmakla 12 adet okulu vardır. 1 kütüphanesi,1 oTiyatrosu, 1 hoteli, ,1 köprüsü, Mestanlıda ise 1 İmam hatip Lisesi var olup, 1 cami birlikte çalışan Türk okularınla birlikte 1 haber gazeteleri, 400 yakın mezun veren ve bu yılda 104 adet mezun vermesi beklenen imam hatip okulunun vaziyeti şimdilik sevindiricidir. Bulgaristan bu ğün Sofya dahil 28 vilayetten idare edilmektedir. Başlıça ÜNİVERSİTELERİDE Sofya, PLOVDİF, RUSSE, VARNA ŞUMEN PLEVEN- TIRNAVA, ğibi şehirlerinde bulunmaktadır. Koça Balkan ortalarında bulunan Gabrova/Palanka, Trayvna, drenova, SELVİ, Tırnava- Kotel- Slimne- Elena- kalofer lovça gibibirçok şehirler balkan sıra daglarında tarihi Türk evlerinle Türklük ve Müslümanlığın simgesini sergilemektedirler. Balkanolojiye göre bu ğün Balkanlarda 6 milyon Türk olmakla birlikte 8 milyonda MÜSLÜMAN YAŞAMAKLA BİRLİKTE 14 MİLYON Türk ve Müslüman var olduğu bilinmektedir. Balkanlarda var olan Bu Türk ve Müslüman varlığı etle kemik gibi biribirine baglı olup ayrılmaz bie unsurdurlar. Çünkü onların hepside bizim
Ayrımaz Akraba topluluklarımızdır. Şükürler olsun Balkenoloji olarak bunların hepsinin farkına vardık hem millet, hemde türk Devletti olarak ğörmüş ve anlamış bulunmaktan gururluyuz. Balkan Toprakları- Bulgaristan gibi Tarih boyu – Daha niçe daha dün sayılaçak kadar kültür tarih için saydığımız bir dilim içinde bizim topraklarımızdı bir zaman içersinde.
Bulgaristanda ve Balkanlarda terk edilen Topraklarımızla, Mimarımızla, mal ve mülkü varlığımızla, birçok insanlarımızla hepside bizim vatandaşımız ve mülküyetimizin eserleriydi.Bu nedenle bizim Balkanlarlan hiçbirzaman göbek baglarımız ve ilişkilerimiz Akrabavarlıklarımızkesilmeyecektir. KONUSU OLAN Balkan ülkelerinle ilğili Coğrafiya- Tarih dayima yaşatılarak var olacaktır.Bunları biz Balkan aydınları yazıp yaşatıkça araştırıp inçeledikçede devamlı anılarak balkanlının dilinden düşmeyeçektir.aksine devamlı konuşulaçaktır.Balkanolojiye göre Bizler Türk ve Müslüman olmamızla kendimize şu soruyuda sormamız gerekmeyormu. Bizler Balkan Türkleri ve Müslüman kardeşleri olarak hep beraber Bulgaristanda Bulgarlaştırılarak soykırımına uğratılmadıkmı. Yoksa Bulgarlaştırmamızı kabul etmişik gibimi görünüyoruz. Balkanoloji ARAŞTIRMASINA GÖRE HER İKİ SORUDA DOĞRU DEGİLDİR. Eger böyle olsaydı ne işimiz vardı AyaKLANMALARDA, Belene Sürgünlerinde, Sofya-Starazagora Cezaevi Zındanlarında,
Hep birlikte Tanklar altında ezilmedikmi.Kuşun ve silah dipçikleri altında inlemedikmi. ÖLÜMLER VE KATLİAMLAR OLMADIMI . Nerede kaldı yüzlerce binlerçe şehitlerimizin kanları. BUNLARI NE ÇABUK UNUTTUK. Unutmadık ama …….
Sonra ne işlerimiz vardı TC bayragı altında. Dilmiki gögsümüze vurarak Türk ve Müslümanlığımızla övünürdük ve kimliğimizi savunmaktaydık.Fatihin Torunları olduğumuzu tarih ve kültürümüzün varlığını neslimizin asli kimliğini korumak için gelmedikmi bu Anavatan topraklarına ŞİMDİ HİÇ KIVIRMADAN TERS DÜŞÜNÇELERE MEYDAN VERMEDEN VERENLERDE SAHİP ÇIKARAK Türklük ve Müslümanlığımıza derinden sahip çıkalım . Kendi Türklük varlığımızı titreyerek bir Türk kahramanı gibi savunmayı bilerek kendimize gelelim.Bizler degilmiydik, Bulgaristanda ASİMİLASYON DÖNEMİNDE Bulgar ismi almayı Redettiğimizi ve bunun için ölerek şehitler vermedikmi. Bu soykırımda ölen şehit Türk ve MÜSLÜMANLARIMIZIN KURUMAYAN KANLARINI YAD ETMEK İÇİN ANMAK İÇİN HER YIL MUHTELİF ETKİNLİKLER YAPARAK kırcaalide ve Razgrad DemirBaba törenlerindeki etkinliklere Bulgaristanın 4 BUÇAGINDAN OTOBÜSLERLEN GELEN BİZİM İNSANLARIMIZ DEGİLERMİ. Bunun için artık KORKMADAN, YILMADAN, ÇEKİNMEDEN HAKKINI ARA GÖZLERİN ARKADA KALMASIN. . Mimari eserlerini, Tarlanı, Bahçeni, evlerini, Camilerini, Vakıflarını, her neyin varsa hepsini ara, çalıştığın hakkını ara, AB BİRLİĞİ VAR SONRA İNSAN HAKLARI VAR. SORUNLARINI ARAMADA GEÇİKME. Bunun için alnın açık başınız diktir. Sizleri savunaçak H.Ö.H. nin biz Türklere sagladığı tüm haklardan Demokrasiden en uygun şekilde İnsan hakları bildirgelerinden gerek bilir kişilerce gerekse ferdi şekilde yazarak dilekçelerinizi gerekli yerlere gönderiniz.. Aradığınız hak ve netiçeye ulaşmak için devamlı umutlarınızı ön plana alarak yaz yola olmadımı küsme yine yola ama göreçeksinki birgün kısmetin doğarak emellerine nail olacaksın. Ançak Türklüğün hayat seviyesini böyle semereliçalışmalarlan alaçaksınız.Hatırlatıyorum-1984/85 yılında Türk ve Müslüman coçukları 3-14 yaşlarında Bulgarlı bölğelere sürülmedimi.1200 insanımız şehit olmadımı
1970/74 yıllarıda Türk –müslüman Pomak kardeşlerimize 1 milyon Bulgarlaştırılarak Bulgar ismi almadımı. Paşmaklı, Cumabala, Pazarcık, Filibe,Eskizagra, vilayetlerinde14bin Müslüman işkençe edilmedimi bu bölgelerde160 cezaevlerine sonra 380 adet camimiz yıkılmadımı. Bu insanlar ırkcı Totaliter Jivkof döneminde Cavdar adında bir sapık Sofya başkente Türk ve Müslümanlara Baş Müftü olarak atanmadımı sıralamak uzun olmasın diye sizlere iki dörtlük şirle cevap vermek isteyorum.
BULGARİSTAN TÜRKLERİNE
Zulmün kucagında bir avuc insan
Istrapla, acıyla, kıvranıp durur.
Birgün gelecektir Özgürlük barışı.
Bulgar Jivkof duyunca elbette kudurur.
Bu zulümjivkofun hszin sonudur.
Türkün varlığını sen sileçeksen
Kalplerimiz hep iman ruhu doludur.
Bizi anlamazsın, Sen bilemezsin
Bulgaristan artık Demokrasi zaferinden sonra 3200 şehir ve köyde Türklerin çoğun olan yerlerde 653 KÖY muhtarlığı kazandı. Bununla birlikte 27 belediye başkanlığı, 17 Milletvekiliği, 3 BAKAN VE 3 BAKAN YARDIMCISI 3 VALİ VE YARDIMÇISI, BİRÇOK MÜŞAVİR GENEL MÜDÜR YÖNETMEN V.S. Türklerden birçok alanda polisine varınça işbaşına getirilmiş oldular.3 imam hatip lisesi 1 de yüksek İslam okulu kuruldu. Din bakımından sevindirici olmakla Türkçemiz açısından hüzün getiren durumlar var. 1673 ilk okulu, 39 ortaokulu,20 yakın lise, 3 pedagoji okulu, varken bu gün sıfırlanmış vaziyetedir. Bunlarda 62565 öğrençi vardı.Bu öğrençilere2020 Türk öğretmen ders vardiği bu nğün ise bu okular karma olarak 3200 OKULDA öğrenim görülmektedir. Bununla birlikte 41 üniversite var lakin yökten 11 tamamen onaylanmıştır. Bunlarda Tüekiyemize göç eden Bulgarca bilen öğrençilerimizden5000 ni ders almaktadırlar.Bulgaristanda Osmanlı döneminde 1025 adet VAKIF VARKEN BU ĞÜN bu vakıfların sayısı 425 olarak bilinmektedir.Bunlarında TAM TESPİTLERİ YAPILAMAMIŞTIR. KİRAYA VERİLENLER VAR BAZI VAKIF ESERLERİ BAZILARINA PEŞKES ÇEKİLMİŞ. SATIMIŞ. BİR KISMIDA KİRAYA VERİLDİĞİ HALDE MALLARIN GELİRİNİ MENFATÇILIĞA GİTMİŞ. Birçoklarıda totaliter jivkof döneminde birçok vakıflar özel kremsi kanunlarlan devletleştirilmiş. BU NAIL İŞTİR. NE HIKMETTİR BİLİNMEZ. Lakin bütün vakıflar TC Başbakanlık Vakıv kayıt ve defterleri elimizde vardır inçelenerek bulunması gerekiyor. Balkanoloji olarak 25 yakın vakıf eserini tespitini yapmış olarak bulunmuştur.Bulgaristanda bu konuda mahkemeler devam etmektedir. DİĞER YÖNDEN Bulgarlar kendi vakıf eserlerini alarak garantiye almış oldular. Türkler yine sürümçemde kalmışlardır. Rodopların Paşmaklı ilinin Davitkova yakınlarında Enihan B ala Türbesi bulunmaktadır. ÇOK KUTSAL VE DİNİ BİR ANLAMI OLUP ZİYARETCİSİ çoktur.
Bulgaristanda bu konuda H.Ö.H. nin bir an önçe VAR OLAN Vakıv Mallarına elatarak düzenlenmesini ve gerekli yasaların çıkarılmasına bununla birlikte Türkçe egitimin saglanması içindeAvrupa Birliğinin norumlarına göre adım atmasını hızlandırmasını bekleyoruz.Bununla birlikte Türk Müslüman vakıflarının araştırılaralk tespitini yapılması ve yasal düzeyde eski hak sahiplerine geri verilmesini ve Türk halkına kazandırılmasını bekleyoruz. Nasılki Bulgar kilise ve Manastırlarına verilen imtiyaz haklarının olduğu nispette ilğilenmek bizzat sayın Ahmet Doğan beye düşmektedir.
1..Razgrad Maktul İbrahim PAŞA vakfı
2.Vidin yıkılan Camilerin VAKIFLARI
3.Sofyada n 100yılda yıkılan 70 Caminin akibeti Osmanlı izlerinin silinmesiv.s.
4.Varnada bulunan yüzlerce vakıf eserinin mimarimizin araştırılması
5. PLOVDİFTE- ŞAHABEDİN VAKFİYESİ VE YÜZLERCE ESERİN ARAŞTIRILMASI
6Haskovada Eski Cami 797/1395tarihli vakfın araştırılması.
DOBRİC- Vakıf mallarının önemi cami, dükkan,evler, çeşmeler,15ci yy.eserler
8.Silistredeki Sinan paşa vakviyesi27 cami,11 saray, ve çarşı ve dükanları hanı hamamı.
9.Tırnavadaki 26 cami,7 mederese, 3 vakıdf,hamamı,, medereseler, okular, mimari türk han 10.PAZARJIK-8cami,12mescid,7tekke,7hanı,1 imareti,1kervansarayı2 hamamı araştırıması
10. Balçık vakfiyesi 17 cami ve mescidi 1 bedesteni,3 mederese 3 okulu, 1 han 1 hamam
11 Eskicuma - vakfiyesi15 cami 1 mektep 1 han 1 hamam vs. araştırmak
12.Yenipazar vakfiyesi 1 okulu, 4 camisi 1 hamamı 1 saatkulesi 1 kalesi
13.Yenizagra vakfiyesi 3 cami,7 mektebi, 3 hanı,2 hamamı v.s.
14.Yanbolu- 26 cami,4 mederese, 1 bedesten, 1 köpru, 1 okul, v.s. araştırılması
15. eskizagra-atik. 24 cami5 mederese41 mektep,1 kaplıçası,6 tekke ve zaviye,5 hanı,1 bedesteni,1 kervansarayı,5 hamamı 1 saatkulesi.
16.RUSSE- 44 CAMİ VE MESCİDİ, 3 MEDERESE6 OKULU2 HAMAMI 1 HAN- 2 Tekke 8.
17 KAZANLIK VAKFİYESİ- CAMİLERİ, HAMAMI HANI TÜRBESİ V.S.
18. Samokof vakfiyesi birçok cami ve çeşmesi kütüphanesi, köprüsüv.s olmak üzere.
Bulgaristan 1362 tarihinden itibaren Türk hakimiyetine girmiştir. 1908 yılına kadar546 sene Türk kültür ve medeniyetimizin tesiri altında kalmış olup şehirlerin imarı ve ihyası vakıflar kanalı ile yürütülmüş ve binlerce vakıf tesis edilmiştir.Bulgaristanda kurulan ve tesis edilen Tüm şehir ve köylerinde az ve çokvakıf ve İslam kültür eserlerimiz vardır.Eskizagradaki hacı Mehmed aga vakfiyesi1812 düzenlenmiştir.İSFENDİYAR BEYZADE İsmail bey vakviyesi1467, ve 1471 olmakla g.m. arşivinde630numaralıdefteri974 sayfası 583 sırasındadır. Gazi Yahya paşa vakfiyesi1506 tarihinsde Sofya, niğbolu, filibeyi içersine almaktadır. Sokollu Mehmed PAŞA vakviyesi Burgazı içermekte olup1 cami,1 mescit,1 imaret,1 mederese,1 mektepi 1 kervansaray,2 hamam,53 dükkan1 pazaryeri,.s. gibi.
Mustafa aga vakfiyesi Tırnavada kurulmuşdefter624280 sayfa255 sırasında kayıtlıdır.
Yıl1734.1 han 10 dükkan,1500eseri,1 mederese1 mektep,1 çifte hamam,gibi.Mirza Mehmed Said Paşa vakfiyesi1845m.15 dükkan Rusçukta, 1 kahveci dükanı, 14 dönüm bagı, 1 bostan arsası,1cami 1 mektep 1 mederese v.z. dobriç, Yenipazar martin köyü şumnu dahi bu vakıfta yerb almaktadır.kayıtlarıV.G.M.A.581N.DEF277.SAY279. SIRASINDA KAYITLAR VARDIR.İbrahim paşa vakfiyesi 1541 yılı618ndef117.say68 sırasıdadır. Bezmi alem valide sultan1845ve 1846 tarihli vakfiyelerdeki defter kayıtları
3 Murad annesi URBANNİ Sultan Vakfiyesi-1582M YANBOL, ESKİZAGRA, ÇÖMLEKTE, KARİNABADTA, ŞUMNUDA, YENİPAZAR RODOSCUKTA 6 KÖY VE TOPLAM 23 KÖY VAKIF ETMİŞTİR.Yemen gazisi fatihi Sinan Paşa vakfiyesi 6 vakfiyele birlikte v. G. M. Arşiv kasa 81 numarada muhafaza edilmektedir.HASKÖY Uzuncaova köyü buraya baglıdır. Kanuni Sultan Süleyman vakfiyesiVakıflar genel müdürlüğü arşivinde kasa135 numarada muhafaza edilmektedir.Bu ğün Bulgaristanda 425 adet VAKIF BİLİNMİŞ OLSADA BUNLARIN SAYISI Osmanlı döneminde 1025 adet üzerindeymiş.TC Başbakanlık Arşivi, Tapo ve Kadastro genel Müdürlüğü arşivi kütüphane ve Müzelewrde bulunan rarihi degeri haiz eski eser nitelikli vakviye ve benzeri belgeler bu rakamların dışında kalmaktadır.Doğduğum vilayet Hazergrad/Razgrad Kanuninin veziri Hadım İbrahim Paşa zamanında büyük imar görmüştür. İbrahim paşa cami ünlü mimar KoçaSinanın Balkanlardaki emsalsiz eserlerinden biridir. Kurşunlu handa İbrahim paşanın vakfı arasındadır.Balakanoloji çalışmalarına göre, Balkanlardaki yaşanan her gelişme Türkiyemiziş yakından ilgilendirmektedir.HATTA KIMILDAYAN HERBİR YAPRAK BİLE Türkiye Cumhuriyetini yakından ilğilendirmektedir. BALKANLARDA OLSUN Bulgaristan olsun hepsinle yakından kültürel tarihi baglarımız vardır.Plovdif güzelse- biz güleriz.Deliorman Mutluysa bizde mutluyuz.ŞUMNU, PAZARCIK, KAZANLIK, PLEVEN ÜSKÜP, KOSOVA, OHRİV.S. BU ĞÜZEL ŞEHİRLER GÜZELSE NEŞELİYSE BİZ Türkler ve Müslümanlarda neşeliyiz.Onların insani haklarını aramak yaşamda bizide çok yakından ilgilendirmektedir. Balkanlı insanı bizim insanımız ve akrabalarımızdir. Üstelik soydaşlarımızdır.ONLARIN AGRISI SIZILARI BİZİMDE AGRIMIZ SIZIMIZDIR.Bizlerin burada hükmen ilgilenmemiz imkanlar yaratmasada bizler Balkanoloji araştırma çalışanları olarak her an ve nebze Balkanlarda onların yanında var olmaya ilebet var olacagız. U nedenlede tarihi olaylarıda devamlı bilinçli şekilde araştırmayada devam edebilerek oralardaki bırakılan unutulan tarihi mirasımızıda gün yüzüne çıkarmak en doğrusu olaçaktır.1878yılında4860cami3250 mescit bırakmış. Sonra neler olmuş.
1.1878 yılında8010 Cami ve Mescit varmış.
2.1900 yılında3860cami 3050 mescit varmış.
3.1925yıllarında3600Cami1650 MESCİT KALMMIŞ.
4.1945YILINDA2356 Cami 248 mescit
1955YILINDA 2035 CAMİ 125 MESCİT
6.1980 yılı 1850 Cami ve 150 mescit kalmış
7.1985 yılı1660 cami 125 mescit kalmış.
8.2009 yılına göre1400 Cami ve 260 mescit toplam 1660 adet Cami ve Mescit bu ğümn Bulgaristanın Türk ve Müslüman bulunan 3200 ADET şehir ve köylerinde bulunarak bunların 360 yakını yeni yapılarak bazılarıda yıkılmaktan restore edilen cami ve mescitler olup Müslüman imsanımıza yeniden kazandırılmıştır. Bulgaristanda her bir dört bölğesinde yaşayan Türk ve Müslümanlar şöyle sıralanmaktadır. 2200250 Türk, 1000000 pomak türkü,800000 Müslüman Kıpti, 350000 oğuz Türkleri, TATAR ARNAVUT MÜSLÜMAN 250000 OLMAK ÜZERE GÖÇLERİN DIŞINDA BU ĞÜN Bulgaristanda 4250160 kişi insan Türk ve Müslüman olarak varlıklarını idame etirmektedirler.
Balkanoloji Araştırma merkezi Başkanı Niyazi AKKILIÇ-İstanbul/Gaziosman paşa .
niyaziakkilic@hotmail.com http./balkanolojicom.tr.gg./ +905357910694. selamlarımla
