Balkanoloji kültür  tarih araştırmaları olaak. Bulgaristan ile başlatığımız  araştırma ve

İncelemelerde kuzey doğu Bulgaristanın Deliorman bölgesinin Şumnu iline bağlı Kaspçan 

BeLEDİYESİNE BAGLI Moğila köyündeköylüler tarafından 2 taş blok  bulunmuştur.Bu  bulunan Taş bloklarıeski kalenin içinde  Defneciler tarafından oldukçada tahrip edildiği görülmüş,

Bu taşların etrafında acılan ve kazılan  kuyular 11 metreye kadar  peyda olmuştur. İlk

Aşamada Arkolojik bir kazıdan önçe  PRF.DR. Raşho  Raşhev tarafından bir ön araştırması yapılıyor..Yapılan araştırmada taş blokların birinde ve taşın üerinde At üzerinde Silahlı  Askerlerin olan  grafilyalara  rastlanmıştır. Birçok At ve biniciden  oluşan uzun bir sıra net olarak görülebilmektedir. Bu  cizim şekillerine göre burada  çok eskiden Tarihimizde Bulgar önçesi Türklerin varlığını ğün işiğina çıkarılsada, bu Türk  medeniyetine aitolduğundan Bulgar yönetimi kendilerine  pay çıkarmak ve ait olduğunu  kurgulayarak kesin bir pay çıkarıp  kesin söylenmiştir.

Diğer ikinçi Taşa gelinçe  Taş yarım daire olaral 10 eşit  dilime  bölünmüş bir güneş saatı

Cizimi son derece belirgindi.Biraz daha iyi korunmuş kısımlarında ise yunan Alfabesini ,Alpha,eta, gamma, delta,  ve  etaharfleri okunabiliyor durumdaydı..  Balkanoloji aaraştırmalarımızda gördüğümüz ve inçelediğimiz kadarı yine Tuna boylarında Kuzey Bulgaristanda  Vidin şehrine yakın bir yerde Tuna nehrinin Sularının çekilmesinle birlikte  görülmüştürki Osmanlı döneminde Vidin Şehrinde inşa edilen bir Tarihi  eski köprünün  kalıntılarına   ulaşarak nasıl meydana çıkarıldığını gözlemleyerek inçeledik..dosyamızada kayıta aldık.Sonra bir baktıkki Sofya merkez basını  ,Duma , ADLI GAZETESİNDE BUNU BÜYÜK BAŞLIKLARLAN  HABER OLARAK VERDİĞİNİDE OKUDUK.Bu haberden aldığımız bilgiye görede Osmanlı komutanı ,, Beylerbeyi, bu günkü Romanyaya kolayca Av YAPABİLMESİ İÇİN

Gidişlerinde Tunadan  gecmek üzere  kurdurduğu  köprü  1593 ile 1596 yllarında kulanıldığı

Bildirilmektedir. Yine başka bir  Balkanoloji araştırmamızda gördükki Osmanlı Bulgaristana 310 kilometre  uzunluğunda  Demiryolu agı  yaptırdığını ve yüzlerce istasyonu olup bunların ilk yapımı Tuna valisi Mithat paşa dönemi Ruscuk- Varna Demiryolu olduğunu saptayarak 8 büyük istasyono ve 20 adet duragı olduğunu gözlemledik.Bu ğün Bulgaristanın  Vidin ile Romanyayı biribirine baglayan eski köprünün varlığı sadece Plevne Türk şehrinin bölğesindeki bir Magrada bulunduğunu yazılı belgelerde Feliks Konitsz adlı bir Çek bilim adamının gezinotlarından öğrenildiği belirlenmektedir.Bu ğün Bulgaristanda 28 il ve 240 ilçe bulunarak bunlarda yapılan

Balkanoloji  KÜLTÜR –Tarih – Mimari  araştırmalarımızda   ve genel netiçesinde 1353 yılından1878 yılına kadar  ve 1822/84 yılları arasında  Tuna valisi Mithat paşanın  İstanbul doğumlu olmasınla ve büyük devlet adamı olmasının Deliorman ve kuzey Bulgaristan ve Tuna boylarında büyük hızmetler verdiğini  inceleyip araştırdıkça kanımız kabarmaktadır.Zaten Ruscuk şehri bir Osmanlı TÜRK ŞEHRİ OLMAKLA- Mithat Paşa burayavali tayin edilmiş. Buradan onun gibi birçok degerli paşalarda çıktığını okuyoruz. SAİT PAŞA, Fahreddin paşa gibi .

Deliormandaki adı geçen Maktul İbrahim paşaya grlinçe Razgrad kentine İbrahim paşa camini kurdurmuş ve kurucusu olan  İbrahim paşa olarak yazılmaktadır.Ansiklopedilerde ise Maktul- Makbul ve pargarlı  İbrahim paşa  olarak geçmektedir. 1493 yılında Yunanistanda doğmuş.Çeşitli devlet makamlarında görev almış  ve Sultan Süleyman zamanında Sadrazam olarak çalışmıştır. Birçok seferlere katılmıştır.İbrahimpaşanın ününü  yüzyıllara taşıyan eserleri İstanbul SULTAN Ahmedte – İbrahimpaşa sarayı ve Deliormanda Razgrad şehrindeki HALA restore olmasını bekleyen   ve zorla ayakta duran balkanlardaki üçünçü büyük Cami olan İbrahim paşa camisidir.

Razgrad şehir parkındaki ve meydandaki saat kuleside Mithat PAŞANIN Eseridir., Ruscuk-

Varna Demiryolu hatının kurulması, birçok mekteplerin varlığı, tarım cifliği ve hayvançılık ve atcılık gelişim  çifliklerinin numuneleştirilmesi  hep bu zaman dilimi içersinde yapılanlardırB.ulgaristanda 600yıllık Osmanlı döneminde yaşayan  bu güzel topraklardaki insanlar şehir ve köy olsun bu refahlı  zamanlarını bulundukları tarih boyunça   Balkanoloji olarak elde ettiğimiz bilği ve bulgular  ve kültür birikiminle birlikte şöyle bir  tabloya  sahip olduk.

Bulgaristanda bu ğün var olan İL28 şehir ilçe olarak 240   köysayısı ise 4832adet olmakla toplam  olarak 5100 yerleşim yeri vardır.Bunların 3200adedi Türklerin bulunduğu  köy ve şehirlerdir.Genelinde Bulgaristanda1,550785 Türk ve Müslüman hanesi bulunmaktadır.u HANELERDEKİ Nufüs  adedi ise  4,655,375 kişi bulunmaktadır.Sanat ve Mimari  kültür izlerimizin mirası ise  şöyle sıralanmaktadır. Gayri resmi olmayan velilere göre Balkanoloji tablosu.

1. Camiler ve mescitler 4620-2536-1660 adet.
2. Madereseler 142- 4 adet.
3. Mektepler 1500 imiş şimdi hiç yok  karma Bulgar okulu3200 adet.
4. Tekkr ve zaviyeler 365 – 174 -72 adet.
5. İmaretler aşevleri 42 – şimdi425 adet.
6. Hamamlar113-   575 adet
7. Kaplıça Sıçak sular 30-600 adet.
8. Türbeler    27- 17 adet.
9. Vakıflar Osmanlı-1125  adetmiş kalan 401 adet
10. köy İslam cemiyetleri-2560-  şimdi 1275 adet.
11. SAAT Kuleleri  20- 45 adet.
12. Kale ve Surlar    20-  15 adet.
13. Köprülerimiz-44- kalan 28 adet
14. Kule ve oçaklar10- 6 adet
15. Türk Çeşmeleri  175- 375 adet.
16. Su kuyuları/pınarlar/1660- 886 adet
17. Göl ve göletler    1950-  975 adet.
18. Datlı su kaynakları  186-  385 adet.
19. Bedestenler    12-  adetten kalan 6 adet.
20. Darulkura  10 imiş şimdi hiç yok.
21. Degirmenler , yel, su, ateş olmak üzere1600-375 adet.
22. Türk Çarşıları  185   şimdi 320 adet
23. DükkaNLAR4500   ŞİMDİ1550 ADET.
24.  Kuyumcular- 18-  25 adet
25. Bakırcılar  dukanı   12- 2 adet kalmış
26. Kervan saraylar 16adet imiş şimdi hiç yok.
27. Kalaycılardükkanı   20 adetmiş  şimdi  5 adet kalmış.
28. Müslüman müftülüğü- 25 adetten  17 adet kalmış.
29. Hastaneler 12- 560  adet olmuş.
30. Dersaneler  12- 275 adet
31. Hünkar bahçeleri 75  -185 adet
32. Tüek idari mimari yapıları1865  - 662 adet.
33. Türk evleri  1.550,785 ADETYEKÜNÜ BUNLARIN170856 tarihi eski yapı.
34. Türk konakları tarihi  410 adet
35. Türk köşkleri  muhtelif  456 adet
36. Türk sarayları375 adet
37. Türk askeri istihamları 10 adet şimdi yok
38. Türk kütüphaneleri 175- şimdi karma 4200adet
39. Askeri kışlalar12 adet.
40. Askeri tabyalar  170 adet
41. Şehitliklerimiz -18 şehirde ve yeni jivkof şehitleri 45 adet.
42. Mezarlıklarımız-11785- 7725 kalan
43. Mesire parkları120-460 adet.
44. Demiryolu istasyonu-125 adet.
45. Telegrafhane 6- 1250adet
46. Tçari merkezi 280 adet
47. Hanbarlar  2850 adet  Köy ve şehirlerde kulanilan tarım   muhafaza yerleri.
48. Hangarlar  875 adet
49. Tersaneler   6 adet
50. Atölyeler  680 adet
51. Demircilik işlikleri-1250 adet
52. Mahkeme sarayları 30 adet
53. Askeri cephanelikler 12 adet
54. Muhtelif Ticari magzalar1780 DET
55. Bulgar kilisesi ve manastırı Türk yaoısı-1275 adet
56. Bulgar meyhaneleri 2350 adet
57. Türk kahvehaneleri3250 adet
58. Türk tatlıcıları  ve baklavacıları  1150 adet
59. Türk lokantası ve  çobacıları  1100 adet
60. Türk köftecileri 650 adet
61. Tük nalburcuları  1250 adet
62. . Tüek YUMATACILIĞI VE TAVUKCULUĞU780 ADET

Osmanlı devleti ve hükümdarlığında  asırlar boyu bir cınar gibi Anadoludan balkanlara göçen kök ve dal budak salan ve buralarını imar ederek pek çok  şehir ve köyler kuran ve uyğun gördükleri yerleride imar ederek kendi zevk ve yaşayışlarına göre şekil vermişlerdir.Tatar Pazarcığı kazasının vakıf eserlerine gelinçe çelebi sultan Mehmed tarafından kurulan  şehir  Veziri azam Makbul İbrahim paşa tarafından imar edilmiştir. BUNLAR 8 CAMİ, 12 MESCİD, 7 TEKKE, 7 HAN,1 İMARETTİR.makbul  İbrahim paşanın yaptırdığı kervansarayın 2000 deve ahırı,3000at,tavlası,80 odası,200şömine ile ısıtılan,salonları ve vezierleri agırlayan özel salonları varmış.Avlusu taş döşeli olup5000 atlının sığınacagı geniş bir meydandır. Müslüman- kafir ayırt etmeden beraberce kalarak yer ve içerlermiş. Yatarlarmış.Spfya-Filibe yolu üzerindeki bu büyük konak yeriolduğu için devamlı doluymuş. Kervansaraya Ayşe Sultan ilave su getiemiş ve bazı noksanlarını  tamamlamıştır.BURADA30 CAMİ, 3 MEDERESE,1 Türbe,6 TEKKE VE ZAVİYE,4 imaret, 2 mektebi, 2 hanı, 1 kalesi,1 hamamı, 1 kervansarayı varmış.1362 tarihinden itibaren Türk hakimiyetine giren Bulgaristan Bagımsızlığını1908 yılında alarak tam 546 yıl Türk kültür  ve medeniyetinin tesiri altında kalarak şehirler ve köyler imar ederek binlerce Vakıf ihya etmiştir. İşte Balkanoloji araştırmaları bu tarihi  kültürel mirasınızın izinde olup araştırmalarını devam ettirmektedir